Economisch denken met de pootjes in de lucht

Er zijn heel wat economische en andere doemdenkers. Hun verhaal gaat meestal over een ‘clusterfuck’ van eventualiteiten en processen die we door de schijnvaliditeit van economisch denken hebben veroorzaakt. Hulpbronnen raken op, de zee verzuurt, de natuur verpietert en er zijn teveel mensen. Dat is als drama wel een mooie trip, maar als visie van de toekomst volslagen nutteloos. Daarbij liften verschillende non problemen mee in de chaos, als parasieten van onze desperatie, zodat onze ellende beheersbaar en exploiteerbaar blijft.

Neem nu eens een artikel over de conclusies van Tullett Prebon, een ‘invloedrijke money broker’. Fundamenteel verdacht want bedrijven zeggen alleen dingen die in hun eigen belang zijn. Tullet zal echter proberen raakvlak te vinden met onze beleving. Het stelt de volgende zaken: Er komt een einde aan de groei, omdat 1. De schuldenlast 2. Globalisering 3. Onbetrouwbare inflatie en andere gegevens 4. Energy-returns-cliff. Dit is op zich een zeer interessante basket van oorzaken.

Na regen komt zonneschijn.. 

1. De Schuldenlast 

De schuldenlast van de wereld gaat verdwijnen, betekenis verliezen. Veel mensen kondigen een bond collapse aan, dat kan omdat het bezit van een bond (staatsobligatie) verhandelbaar is, daardoor kunnen mensen deze dumpen in een storm van waardevernietiging. Deze storm zal worden getriggered door een renteverhoging die nodig is om te zorgen dat mensen deze bonds nog willen kopen, een patstelling, en daarom blijft de rente momenteel zo laag. Men zegt dat dat niet vol te houden is omdat de schulden last niet meer te betalen is, maar dat is onbegrip. Het is wel vol te houden, allen het zal op gegeven moment irrelevant zijn. De reden waarom de schuldenlast betekenis zal verliezen is omdat deze geen betekenis heeft, niet tov de reele economie. De schuldenlast heeft alleen betekenis als het gaat om het managen van de geldhoeveelheid, en dat proces is volledig uit de hand gelopen.

De enige physieke reflectie van de schulden van onze banken is inkt op papier en CO2 in de atmosfeer, de geplunderde natuur en verzurende oceanen

Het imploderen van de schuldenlast (of het verdampen door hyperinflatie) is geen reel probleem, het reele probleem dat er uit kan volgen is dat goederen en diensten niet meer op dezelfde manier over onze wereld zullen stromen, en dat is voor de huidige luie ontvangers ervan (met name de VS) een probleem inderdaad.

Wie wil weten hoe het kan dat zo’n enorme schuldenlast geen betekenis heeft moet inzien dat geld alleen waarde heeft tijdens een transactie, het is immers een waardeloos ruilmiddel (een Euro biljet heeft op zich geen intrinsieke waarde). Geld wordt geschapen om transacties mogelijk te maken, en daarmee de distributie van bepaalde zaken, met name fossiele brandstoffen. Het meest betekenisvolle geld is het geld in onze portomonee en bankrekening, want daarmee kunnen we allerlei activiteit in gang zetten. Het minst betekenisvolle geld is dat wat in een staatsobligatie vastzit, dat zou er net zo goed niet kunnen zijn. Om in een economie een enorme schuld te hebben moet er ergens een enorme hoeveelheid geld vastzitten als spaartegoed oid. Dat geld is net zo betekenisloos als de staatsobligatie, dus schuld is betekenisloos. Alleen direct opeisbare schulden brengen misschien iets te weeg, maar om dat echt zo te laten zijn hebben banken niet genoeg mankracht. Deze eerste reden is dus niet zo indrukwekkend.

2. Globalisering 

Inderdaad, globalisering is een vergissing. Waarom gebeurde het? Omdat het voor economische activiteit zorgde, omdat het fossiele energie intensief was, omdat de intermediars (banken en handelaren, logistieke bedrijven) er een bestaan aan konden ontlenen. Een container met wasmachines uit China moet van schip tot schip gehesen worden en met vrachtwagens vervoerd, dat is allemaal werk. Het gaat economen om de utilisatie van fossiele reserves, en wel zo leuk mogelijk. Dan moet je op gegeven moment globaliseren. 

Bij het begin van de globalisering had China geen macht over fossiele reserves 

U zegt misschien "Maar het was toch goedkoper?", maar u vergeet dat de mensen die dit proces hebben opgezet de banken ism de olie maatschappijen waren, waarom? Om meer olie te verkopen en meer cashflow te genereren. Bejijng hangt continu in een smogwolk, want chinezen pakten de fossiele energie die bijna volledig onder controle van de VS stond graag aan. Er is zeker een fossiel economisch argument voor globalisering, maar geen enkel reel economisch argument. Het afschaffen ervan (en van de bij elkaar gelobbyde incentives) moet gebeuren simpelweg omdat de fossiele behoeften en de geopolitieke situatie het niet langer praktisch maakt. 

Globalisering blijft waar kwaliteit niet te vergelijken is, dus cognitieve specialisatie, fijnmechanica, voor luxe artikelen. Voor massa producten is het eind in zicht, en daarmee de cashflow. Alleen al omdat Azie zelf zijn ijzer en kolenvoorraad in handen houdt kun je verwachten dat ze daar niet mee gaan produceren voor het Westen. Waarom zouden ze. 

3. Onbetrouwbare gegevens 

Al jaren worden de CPI en inflatie cijfers uitgehold, zodat brandstof en voedsel geen onderdeel uitmaken van de ‘basket’. Dit is geen echt probleem, maar heeft wel invloed op de geldschepping. Aangezien de geldhoeveelheid toch al niet meer in dienst stond van de reele economie, maar veelmeer van de speculatieve wereld (waarvan de helft ongeadminstreerd of reguleerd is) maakt het niet uit of de cijfers correct zijn. Daarbij komt dat in een economie die is gebaseerd op de aanvoer van fossiele brandstoffen en talloze andere zaken de prijs van iets een zeer kunstmatig begrip is. Wat kost een Ferrari op Texel als hij te koop is? Wat als hij niet te koop is? Prijzen reflecteren de aanwezigheid van alternatieven, wat als die er niet zijn? De VS vertrouwd op een immense keten van logistiek die zoals bij Iran’s dreiging van de Straat van Hormuz al blijkt volstrekt niet te vertrouwen is. Dan zijn gegevens er over ook niet interessant. Zoals de Wereldbank het uitdrukte, "De prijstransmissie op de wereld markt kan instorten." Dat ging over voedsel, dwz, lege schappen.

4. De Energy Returns Cliff 

Het artikel zegt hierover "En dan is er dus nog de prijs van energie, of meer precies, het wegvallen van de hefboom van de energieproductie: het kost steeds meer energie om energie te maken, totdat het moment komt waarop we er meer in moeten stoppen dan er uit komt." Dit is een zeer interessante. Het laat immers zien dat energie winning niet afhankelijk is van geld. Energie winning is afhankelijk van energie, een vat olie naar de markt brengen kost olie. Dat betekent dat zolang je een vat olie naar de markt kunt brengen en het salaris van de betrokken mensen betalen (met olie) hoeveel dat ook aan olie kost je door kunt gaan. De hoeveelheid olie, teer, gas die per aan de eind consument geleverde calorie energie werd verbruikt steeg afgelopen jaren dan ook gestaag. Op het punt dat je met alle verliezen geen druppel olie meer bij de consument krijgt is het spel voorbij. En dan is het ook echt voorbij, dan staan alle auto’s en vrachtwagens stil. Dan kun je ook geen windmolen meer bouwen (tezij je het met windenergie doet hint!).

De bovenstaande factoren worden genoemd in een rapport van money brokers, geldhandelaren. Geld heeft alleen waarde als er een economie is waarin het als ruilmiddel kan worden gebruikt. Het laatste punt, dat van de fossiele Energy Return on Energy Invested kondigt aan dat er een punt komt waarop de fossiele economie niet meer kan functioneren. Als dat gebeurt wordt geld waardeloos. Oorzaak 1, 2 en 3 zijn geen groot probleem, alleen stom of irrelevant. Maar probleem 4 is fundamenteel aan een fossiele wereldeconomie. En daarme onderschijft Tullett Prebon onze stelling dat we in een energie crisis zitten, en afscheid moeten nemen van ‘economisch denken’.

Een groot deel van het artikel is excuses maken voor de ‘vergissing’, maar het was geen vergissing, het was simpelweg een paar idioten die met de fossiele koektrommel deden wat ze wilden, zonder te weten hoe deze trommel ooit weer vol zou moeten komen. Een andere factor is de enorme mechanisering geweest van het productie proces, iets dat werd veroorzaakt door de wens meer fossiele brandstoffen af te zetten! Die mechanisering is echter een behoudbare welvaarts winst, getuige bijvoorbeeld Volkswagen die windenergie bebruikt voor zijn productie robots.

De opmerking "De EROEI van windenergie is momenteel vergelijkbaar met die van fossiel" is natuurlijk waanzin. Het is niet eens duidelijk wat de investering is in fossiel. Dit is dezelfde waanzin als hernieuwbare energie in de markt prijzen (dus kosten vergelijken met die van gas e.d.) terwijl we hierboven tot de conclusie waren gekomen dat fossiel geen geld kost. De prijs van fossiel wordt bepaald door de geldhoeveelheid in wat wij het ‘carboncredit’ systeem noemen.

De conclusie is wel mooi:"De enige echte uitweg is of een plotselinge, onverwachte uitvinding van een schone en schier oneindige goedkope energiebron, of grootschalig overstappen op CSP, concentrated solar power." CSP inderdaad. De VS kan 7 keer zijn electriciteitsbehoefte stillen met CSP centrales op ongebruikt federaal land dat daar goed geschikt voor is. Zeggen wij al jaren.

Zo vind elke econoom en financieel expert op een goede dag de sleutel tot de Robo(eco)nomie, de economie waarin we met behulp van automatisering en hernieuwbare energie niet alleen onze welvaart creeren maar ook de ecologie restaureren. Tullet Prebon heeft het over het eindigen van de ‘economische’ groei, klopt, maar de welvaartsgroei op basis van hernieuwbare energie is nog maar net begonnen.

Gastpost : Het Weer op de Wereldzeen

Wouter verbraak, zeezeiler, navigator en motivationeel spreker

[Onderstaande is geschreven voor de crash van de boot van TeamVestasWindZie zijn boek “Beyond the break” ]
Waarneembare effecten van Klimaatverandering

Als zeilers in de rond de wereld races als de Barcelona World Race en de Volvo Ocean Race zijn we als geen ander blootgesteld aan de elementen. Zeker in de Zuidelijk Oceaan zijn wij als zeilers één van de weinigen die zich in dit verlaten en uitgestrekte gebied begeven.

Waar we voorheen in dit soort races ver Zuid tot aan de 60 Graden doken om de kortste afstand af te leggen, en op zoek te gaan naar de sterkere westelijke winden die hier als een loopband rond Antarctica cirkelen, worden we nu door zogenaamde ice-gates ver Noord gehouden. Gedeeltelijk is dit vanwege de striktere eisen van de sponsors/ evenement organisatoren, de Australische kustwacht en de verzekeringsmaatschappijen, maar tevens lijkt het dat erop dat in de afgelopen tien jaar het aantal ijsbergen ver noord van Antarctica in opmars is.

Een kanttekening moet worden gemaakt, dat de de ijsberg observaties tot voor kort niet structureel zijn vastgelegd. De laatste vijf jaar echter kunnen met gebruikmaking van nieuwe satelliet technologie de ijsberg clusters beter worden gevolgd. Gelukkig voor ons als zeilers is deze informatie beter beschikbaar voor de verschillende teams. De ijsbergen zelf zijn enorm en kunnen we door middel van de radar goed lokaliseren. De kleinere brokken die van de ijsbergen afkalven en met slechts een kleine tip boven het wateroppervlak rond drijven zijn echter zeer moeilijk te zien. Met de grootte van een bestelbus is een aanvaring met zo’n growler echter fataal….

Een tweede klimaatsverandering die wij als zeilers momenteel ondervinden is het toenemen van de gemiddelde windsterkte op zee. Deze toenemende trend wordt opnieuw door satelliet waarnemingen bevestigd, en enigszins verontrustend is dat deze gemiddelde windsterkte toename vooral het resultaat is van de toename van de sterkste wind. Er is een trend naar sterker ontwikkelde lagedrukgebieden, met een krachtiger windveld. Klimaatmodellen bevestigen de relatie tussen krachtigere stormen met een stijgende gemiddelde zeewater- en luchttemperatuur.

Op een kleinere schaal is voor ons als zeilers ook de intensiteit van buien belangrijk. Het is niet moeilijk om een juiste zeilvoering te ontwerpen voor iedere windsterkte, maar het snel wisselen van de zeilen om te anticiperen op een krachtige bui die over de horizon dichterbij komt is moeilijker. Hogere zeewater temperaturen leveren de energie voor het ontwikkelen van de buien en wolken systemen. Voor de simulatie van tropische stormen in weermodellen is de zeewater temperatuur van cruciaal belang…

Verduurzaming van het zeilen

Het goede nieuws is dat de organisatoren van rond de wereld races momenteel een duidelijke stap richting duurzame energie zetten. De eerste boot die met 100% duurzame energie de wereld rond zeilt is door middel van efficiënte zonnecellen, lithium batterijen en watergeneratoren al werkelijkheid. De volgende stap is om carbon-fibre te gebruiken waarbij de energie die voor het produceren van de carbon-fibre hard nodig is op te wekken door middel van een duurzame energie bron als hydro-power. BMW heeft al een dergelijke carbon fabriek naast een hydro-centrale in gebruik.
Met ons Open 60 project voor de volgende Barcelona World Race in 2014 willen we deze stap laatste stap met behulp van (Nederlandse) technologie partners maken. Dat moet lukken!

Wouter Verbraak is Sailor, Skipper en Navigator voor het VW team

Carbon Credit en de Roboeconomie

Onze economie is een carboncredit economie, activiteiten hangen af van fossiele energie die men koopt met krediet. Al ons geld is krediet, het is in omloop geleend door de banken. Er is een afhankelijkheid tussen de waarde van geld en de beschikbaarheid van fossiele energie die de meeste mensen als een toevalligheid zien, maar dat is niet zo omdat banken door het al dan niet in omloop brengen van geld de prijs van alle dingen, en dus ook fossiele brandstoffen, kunnen beinvloeden.

Dat er een relatie is tussen geldscheppers en de fossiele industrie laat deze analyse zien. Het verbaast niet dat er een nauw verband is omdat mensen brandstoffen met geld kopen dat door de banken geschapen is. Wij zijn van mening dat banken een essentiele functie voor de fossiele sector vervullen, dus in wezen in dienst van de fossiele sector werken. Het doel is alle beschikbare fossiele brandstoffen omzetten in zoveel mogelijk welvaart. Dit is ook het primaire doel van ‘de economie’, namelijk de maximalisatie van de utilisatie van fossiele brandstoffen. U denkt "Maar dat dient de mens toch niet!" en inderdaad, de economie dient de mens niet, dat mag duidelijk zijn gezien de schadelijke gevolgen ervan.

Het carboncredit systeem moet steeds het de direct besteedbare geldhoeveelheid aanpassen aan de beschikbare fossiele brandstoffen. Gebeurt dit niet dan stijgen of dalen de prijzen, en dit heeft gevolgen voor de uitstaande leningen. Zou er plots geen olie zijn dan zouden we een zeer snelle hyperinflatie zien van de prijs van alle producten die met olie gemaakt worden, tot deze uitverkocht waren. Zou er opeens geen krediet meer zijn dan zou de prijs van brandstoffen dalen tot de laatste cent aan benzine was uitgegeven. Het is onze afhankelijkheid van olie die het systeem beheersbaar maakt, en daarom is in de afgelopen decennia bijna elke activiteit van fossiele brandstoffen afhankelijk gemaakt. Die afhankelijkheid betekent gemakkelijke controle dmv krediet.

We arn’t as much competing with each other as we are competing with the Earth. (CEO Chevron Nigeria) 

De rating agencies dus Fitts Moodies e.d. kunnen heel eenvoudig de fossiele consumptie van landen beperken. Banken zelf kunnen ook bepalen of dingen al dan niet gebeuren. Die discretie wordt natuurlijk stellig ontkend, want niemand wil politieke banken, terwijl we tegelijkertijd moeten concluderen dat economische afwegingen bijna altijd de doorslag geven. Het geldverkeer is zo ingewikkeld en ontransparant dat alles mogelijk is. Wie weet waar een volgende ‘crisis’ vandaan getoverd wordt. Wie ziet dat er een energie crisis is (het aanbod fossiel slinkt, verandert van aard en moet over meer mensen verdeeld worden) snapt dat de financiele crisis daar slechts een afgeleide van is. Austerity is energie besparing!

Omdat de meeste politici blij zijn dat ze economisch kunnen denken is het extreem moeilijk om op de grondstof crisis te wijzen. Als mensen zeggen dat de grondstof crisis primair is en dat we olie dus niet moeten verbranden, vergeet hoe olie/gas afhankelijk bijna elk grondstof winnings proces is. Mijnbouw zonder diesel? Kunstmest zonder gas? In Europa wordt daardoor de kar achter de wagen gespannen: Het grid wordt voorop gezet omdat dat de belangen van de handelaren dient, en omdat dat van energie iets ingewikkelds maakt. Geld voor de "Low carbon economy" gaat dus naar dat grid, terwijl het nul komma nul energie opbrengt. Terwijl als je eerst de hernieuwbare energie bronnen bouwt om met de daarmee geproduceerde energie de infrastructuur aan te leggen de kosten een stuk lager zoniet nul zijn.

European leaders signed off on a €5.1 billion envelope for energy infrastructure

projects as part of the Connecting Europe facility. (bron)

De lobby voor het grid is dus een lobby voor uitstel van toename van hernieuwbare energie capaciteit. Het is tegelijk een enorme impuls voor de betrokken constructie bedrijven, die allemaal fossiele brandstoffen gaan gebruiken. Als het klaar is zijn die weer duurder geworden, en dus ook de hernieuwbare bronnen die daarmee gemaakt zouden kunnen worden. Zou er een initiatief starten om elk huis van een kleine turbine en zonnecollector te voorzien (en dan state of the art zodat het voldoende opleverde) dan zou het grid niet nodig zijn. Investeren in energie opslag in batterijen of vloeibare vorm (NH3/methanol) zou een veel flexibelere en goedkopere infrastructuur opleveren.

Wie echter een heel ander uitgangspunt gebruikt en het ontsluiten van de potentie van hernieuwbare energie als prioriteit neemt, komt tot een heel ander beeld van een toekomstige economie. Greenpeace deed een analyse voor Nieuw Zeeland waarin ze concludeerden dat het land al in 2025 100% hernieuwbare kan functioneren, met enorme economische voordelen.  

CIS Panelen project Rotterdam

English version below

Afgelopen week begonnen we met de bouw van een zonneluifel een serre met een dak van zogenaamde CIS panelen. In totaal zal 3200 Wp, 20 x 160 Wp worden geplaatst. Deze panelen zijn gemaakt van een mensel van Koper Indium en Selenium. Door deze samenstelling zijn ze minder energie intensief om te maken, en benutten ze een groter deel van het spectrum, waardoor ze zo’n 20% meer opbrengen. De bouw is nog niet af maar hieronder ziet u een aantal foto’s van het proces. Heeft u vragen dan kunt u ons emailen via info@greencheck.nl.

De opdrachtgever van dit project zocht een manier om de gevel beter tegen de wind en regen te beschermen. Daarbij bestond interesse in panelen omdat de gallerij ideaal Zuid georienteerd was. Na het overwegen van verschillende mogelijkheden werd gekozen voor CIS panelen die zouden worden geintegreerd in een soort muurkas/serre. Hiervan werden tekeningen gemaakt, vergunning aangevraagd, wat verder soepel verliep. De mannen van tuinkas.nl waren bereid deze te bouwen. De panelen/project coordinatie werden door ons geleverd.  

De schets hierboven laat het eindresultaat zien, hoewel er uiteindelijk gekozen is voor klapramen om en om, niet overal. De maten werden aangepast aan de breedte van de panelen zodat het geheel meer regelmaat vertoonde. Zie de initiele post hier.

Het frame werd speciaal bedacht zodat er zonnepanelen op zouden kunnen rusten. De hoek was bepaald door de lengte van de panelen, 1,25 meter, maar kwam redelijk uit (werd iets stijler dan optimaal). De panelen van Solar Frontier hebben een prettige verhouding. Het was onze intentie dit type onder de aandacht te brengen, vanwege de hogere opbrengst en ecologische eigenschappen. Een CIS paneel kost minder energie om te maken dan een gangbaar paneel. 

Hierboven ziet u een ietwat vage foto van het paneel oppervlak, daarin zijn strips te onderscheiden. Bij CIS panelen is elke strip (die loopt over de lengte van het paneel) een cel. Er zitten er zoveel op dat het gezamelijke voltage rond de 110 volt ligt (84 volt belast), de output is 160 Wp, de opbrengst van 20 stuks is ongeveer 570 Euro per jaar.

Wat kleur betreft zijn ze bijna zwart, of antraciet. Zonnepanelen kunne prima dienen als dakbedekking, ze zijn waterdicht, ontworpen voor hagel en ander weergeweld. Er zijn verschillende systemen om ze in het dak te integreren. 

De 23 panelen die de hele breedte van de gevel (22,68 meter) bestrijken werden op een nette pallet geleverd, met metalen fram ter bescherming. De bijpassend omvormer zal in een komende post worden getoond. Het hogere voltage is geen probleem voor normale omvormers.  

Eenmaal aangebracht ontstaat een zeer net beeld, de panelen hebben goede afwerking, specifiek ontwikkeld om 30 jaar onderhoudsvrij te zijn. De kabels die u hieronder ziet zullen bovenlangs geleid worden naar een stringbox, een doos met diodes om te voorkomen dat stroom terugloopt via een minder presterende groep panelen. 

Door het toevoegen van de kas met zonnepanelen is niet alleen een manier gevonden om de panelen te bevestigen en de regen buiten te houden. De kas heeft isolatiewaarde en het is een warmte collector. De warmte die op de panelen en door de ramen valt zorgt voor zogenaamde ‘Solar gain’ net als een zn. Trombe muur. In de winter is deze groter omdat de zon lager staat en in de zomer minder, vooral op het heetst van de dag. Dus het huis is warmer in de winter, en koeler in de zomer, zeker als in de zomer de raampjes openstaan. Verzamelde warme lucht kan via een warmtepomp worden gebruikt voor warm water.

Wordt vervolgd.. 

For english click below link.. 

Privacy Policy

Dit is de website van Rincker Productions

Ons vestigingsadres is Beeklaan 187 Den Haag

Ons postadres is Beeklaan 187 Den Haag

Inschrijvingsnummer Kamer van Koophandel 30158078

Ons btw-nummer is 134081651.B01

  • Bij elk bezoek aan onze website herkent onze webserver automatisch noch uw domeinnaam, noch uw e-mailadres
  • Bij een bezoek aan onze website bewaren wijDeze informatie wordt gebruiktDe informatie wordt alleen intern gebruikt en wordt niet doorgegeven aan andere organisaties voor commerciële doeleinden
  • Wij gebruiken geen cookies
  • We hebben geen partnerschappen of speciale relaties met derden op internet
  • Veiligheid
  • Als u wenst te reageren op ons privacybeleid, kunt u contact met ons opnemen
  • a. Per email: info@greencheck.nl
  • Communicatie per e-mail
  • Als u in de toekomst geen e-mails wenst te ontvangen van ons bedrijf, kunt u contact met ons opnemen op het hierboven vermelde adres.
  • U zult alleen de informatie ontvangen die u aangevraagd hebt, op het adres dat u ons meegedeeld hebt;
  • Ons bedrijf zal alleen telefonisch contact met u opnemen als dit nodig is om u te informeren over de bestellingen die u on-line geplaatst hebt;
  • Indien u geen reclame van ons wenst te ontvangen via post, telefoon of e-mail, kunt u ons dat laten weten op het hierboven vermelde adres.
  • Ons bedrijf kan de consumenteninformatie gebruiken voor nieuwe doeleinden die nog niet voorzien zijn in ons « privacybeleid ». In dat geval, zullen wij contact met u opnemen alvorens uw gegevens te gebruiken voor deze nieuwe doeleinden, om u op de hoogte te stellen van de wijzigingen aan ons reglement voor de bescherming van persoonlijke gegevens en om u de kans te bieden uw deelname te weigeren.
  • Op verzoek verlenen wij aan de bezoekers van onze site toegang tot alle informatie die wij van hen bijhouden. Als u toegang wenst tot deze informatie, gelieve u contact met ons op te nemen op het hierboven vermelde adres.
  • Op verzoek bieden wij de bezoekers van onze site de mogelijkheid om eventuele onjuiste gegevens die wij van hen bijhouden, te corrigeren. Als u uw persoonlijke gegevens wenst te verbeteren, gelieve u contact met ons op te nemen op het hierboven vermelde adres.
  • Als u vindt dat onze site niet in overeenstemming is met ons privacybeleid, neem dan contact op met Ons bedrijf zelf, op het hierboven vermelde adres

De economische illusie van Gronings gas

Hank Kamp staat voor een dilemma : Riskeer ik schade en slachtoffers door aardbevingen in Groningen of probeer ik die te voorkomen door de gaswinning te staken (sterk verminderen is slechts uitstel creeren). Zijn argumenten om dat niet te doen zijn oa onze afhankelijkheid van het laag calorisch gas, de belasting inkomsten en de verplichtingen naar het buitenland.

De overweging dat mensen op een gas systeem koken dat niet op hoog calorisch gas is afgesteld, dwz gas dat meer energie bevat, is zeer valide, het vergt een aanpassing net als het een grote aanpassing was toen we gas gingen gebruiken. Het is dus geen reden om door te gaan in Groningen, die aanpassing moeten we tzt toch doen. Waterstof is bv. een goede vervanger, of biogas hoewel dat zelden echt groen is.

De verplichtingen naar het buitenland zijn misschien van dezelfde aard, dwz mensen hebben niks anders om op te koken. Misschien zijn de gasleveringen ook belangrijk voor de belasting inkomsten. Maar als we naar bv Duitsland leveren en we hebben allebei de Euro, dan is specifiek duits geld moeten verdienen om de handelsbalans met Duitsland in evenwicht te houden niet aan de orde. De ECB zou miljarden kunnen drukken en al het nederlands gas kopen om het vervolgens naar de VS te verschepen, dat is de aard van ons geldsysteem. Rekenen op de toevoer van gas is in een vrije markt (zoals deze wordt verondersteld te bestaan) is onredelijk.

Het argument belastinginkomsten is echter een interessante.  Kamp beweert dat als de staat geen inkomsten uit gas heeft het deze van de belasting betaler zal moeten betrekken. Dat is een vreemde redenering. Wat Kamp wil is geld om zaken te kopen, geld dat hij normaal van de consument van gas ontvangt voor gas waarvoor hij niks betaald. Dat zou betekenen dat hij een ‘niet linksom, dan rechtsom’ redenering hanteert, ofwel zich in ieder geval verzekerd wil zien van de euro’s. Maar zijn die dan wel iets waard?

Het probleem met die houding is dat Kamp niet kijkt naar het effect van het gas, het gas is een waardevol ding, niet in termen van geld maar in termen van wat je er mee kunt, bv. kunstmest maken, koken, machines aandrijven. Dat is de werkelijke waarde van gas, en dat is de reden dat er geld in omloop is om het gas te betalen. Kort gezegd, als er geen verruilbare waarde bestaat is er geen reden om geld in omloop te hebben. Het geld dat mensen voor gas betalen is om die reden in omloop gebracht, zou dat niet zo zijn dan zou er een constante deflatie plaatsvinden.

Denken over geld en energie is dus ingewikkelder dan Kamp zich realiseert, en dat is omdat hij uitgaat van economische basisprincipes die een oneindige toevoer van alles veronderstellen. Hij denkt niet alleen, "dan kopen mensen wel iets anders", maar hij denkt ook "dat geld wat wij dan ontvangen kunnen we ergens aan uitgeven", terwijl hij met een verhoogde belasting niet het fundamentele probleem oplost, namelijk dat er minder te krijgen is op de markt, het gas is er immers niet meer! 

Stel een arabische sjeik heeft een gasbel, en wil die door zijn onderdanen laten gebruiken. Er is verder geen andere energiebron, de sjeik heeft net als Shell ooit deed alle zonnecel fabrieken en patenten gekocht. Om zijn gas te verkopen schept die arabier een berg geld dat hij aan allerlei projecten gaat uitgeven. Het geld is waardeloos, maar hij is bereid er gas voor de leveren. De mensen die deze projecten uitvoeren verdienen dat geld, en maken kosten, nl door gas te kopen. Ook de bakker, slager, melkboer de scholen e.d. gebruiken allemaal gas dat ze betalen met hun salaris, en al het geld komt steeds weer bij de sjeik terug die kan aangeven wat er nu weer moet gebeuren. Als nu opeens de gasbel leeg is kan de sjeik wel doorgaan met projecten aanwijzen en geld drukken, maar dan krijg je accuut inflatie. Zou hij stoppen met geld lenen terwijl er nog wel gas was (iets dat hij door banken laat doen, die hij een salaris geeft door ze rente te laten rekenen), dan zou er deflatie plaatsvinden. Het geld zou uit omloop verdwijnen. Dit is de dynamiek van ‘carboncredit’, ons huidige geldsysteem.

Kamp moet dus overwegen of hij van het gas en de inkomsten afstand wil nemen. Dan komt hij natuurlijk extreem veel weerstand tegen, die niet eens nodig is omdat Kamp al de economische principes hanteert en de ‘juiste’ kant opdenkt, een win for het carboncredit systeem. Waar de discussie werkelijk over zou moeten gaan is niet het geld, maar de diensten en producten die zullen verdwijnen als het gebruik van het gas zou worden gestaakt. Dat is reele welvaartsschade. Die is op te vangen met hernieuwbare energie. De discussie gaat echter wel om geld omdat dit de illusie van een altijd beschikbare markt in stand houdt. Dit denken biedt geen oplossingen, maar het houdt bankiers aan het werk.

Dit is in de hele discussie omtrend te financiele crisis het probleem, het is geen crisis, het is bank beleid om te dealen met een terugval in het energie aanbod, om verschillende redenen. Mensen denken dat geld altijd waarde heeft, maar die waarde is strikt afhankelijk van het aanbod (fossiele) energie. Het economisch denken doet zijn uiterste best om dat te negeren, het dient als een beveiliging zodat mensen niet kijken naar de bron van welvaart, maar slechts naar het ruilmiddel.

Er zijn veel oplossingen, die allemaal te maken hebben met het vervangen van de energie uit de gasbel. Er ligt een plan voor gas uit algen uit de Noordzee, je kunt warmte met wind opwekken, je kunt geothermie aanspreken, zuiniger koken, er is van alles mogelijk. Het gasnet is geschikt voor bijmenging van waterstof, maar ook voor transport van ammoniak. Als je toch van kookapparaat moet veranderen, waarom dan niet meteen definitief goed. Daarvoor is ook energie nodig, en een fout keuze zou energieverspilling zijn. Kamp zou dus beter een plan kunnen schrijven voor de transitie weg van gas, gebruikmakend van een klein deel van dat gas. Zogauw het kan zijn hernieuwbare bronnen en aanpassingen namelijk ook met hernieuwbare energie te doen. Hernieuwbare energie is immers onuitputtelijk, itt de Groningse beefbel.

Zonnepanelen Project

Heeft u interesse in een offerte, stuur ons dan een email via info@greencheck.nl, er geven korting als zich meer dan drie mensen in een straat of buurt melden.

Eind 2012 hebben we een project afgerond van 9 zonnepanelen. Deze waren gewenst op een plat dak, met het expliciete verzoek om ‘bakken’ te gebruiken in plaats van andersoortige steunen. Hieronder een aantal foto’s.

Het doel was om het dakoppervlak zo goed mogelijk te benutten. Daarbij moest echter worden nagedacht over de ballast die panelen nodig hebben. Op een dak van 2 hoog is dat snel 60-90 kilo, en dat zou bovenop het aanwezige grind komen. Ook stond er op het dak een opbouw voor de CV installatie. Deze zou voor schaduw zorgen, iets dat panelen snel uitschakelt, zoniet een oververhittings risico kan betekenen.

Het dak was wel mooi Oost West zodat het mogelijk was panelen vrijwel pal Zuid op te stellen. Het dak aan de Zuidkant was later toegevoegd, en omdat niet bekend was hoe de balken liepen en hoe sterk het dak was werd dat even buiten beschouwing gelaten.

Bovenstaande schets is van voor het bezoek op basis van Google Earth. De inschatting was 8 panelen, of meer maar dan rechtop, iets dat veel lastiger is omdat de panelen dan meer wind vangen. Uit eropvolgende gesprekken bleek dat de ‘bakken’ een vereiste waren. Het dak stond net twee rijen panelen toe bij een hoek van 30 graden.

Renusol

Toen de eerste SDE regeling gold, tot 2004 oid, kon men panelen van Shell kopen met bijbehorende plastic bakken. Deze zogenaamde ‘Consoles’ waren toen goedkoop, het is toch plastic, 5 kg om precies te zijn. Tegenwoordig lopen de prijzen uiteen van 40 tot 95 Euro per bak, en dat terwijl het paneel dat er op rust maar 150,- Euro kost. Een goede manier om de prijs van installaties hoog te houden. In vergelijking zijn aluminium steunen in verschillende vormen goedkoper, maar dan is de installatie iets bewerkelijker. Alle typen steunen zijn berekend op de levensduur, maar toch is er verschil, met name of het metal wringt door de wind, iets dat op den duur tot schade leidt.

Er werd voor witte panelen gekozen omdat deze iets koeler blijven en dus iets meer opbrengen. Ze zijn bovendien goedkoper.

Nadat duidelijk was hoe groot de bakken waren en de panelen er op, en met in achtneming van de optimale configuratie tussen omvormer en panelen, werd geadviseerd 9 panelen te plaatsen. 9 maal 250 WattPiek, dus 2250 Wp. Deze hebben met een gemiddeld rendement van 850 kWh/1000 Wp (is hoger aan de kust), ofwel 1900 kWh een opbrengst van ongeveer 400 Euro per jaar. Een paneel van 250 Wp met opbrengst van rond de 30 Euro/Jaar zou zich dus in 5 jaar terugbetalen.

We konden de gewenste bakken in Belgie kopen, het merk Renusol had goede documentatie. Dit maakte de installatie een stuk makkelijker omdat nu het grind van het dak gebruikt kon worden. Na weging bleek dat het grind dat in de bak past (dat op die plek van het dak verwijderd moest worden) iets meer dan het vereiste ballast gewicht had. Dus het was een kwestie van opvegen, bak plaatsen en vullen.

De panelen hebben gaten voor bevestiging, en met een boor werden die op de juiste plaatsen in de bakken geschroeft, waarna deze mbv een verstevigings clip aan de bakken werden bevestigd. Daarbij werd wel gelet op het uitsteken van de kabels. Intussen werd onder het dak de omvormer opgehangen. De klant had een extra groep in de badkamer aangelegd, die nu gereserveerd zou worden voor de omvormer. Er zit een DC schakelaar in de omvormer, een model voor buiten. De ventilatie was een zorg, niet vanwege oververhitting, maar vanwege het rendementsverlies tov een koude ruimte. Ventilatie tussen het huis en de ruimte waar de omvormer hangt maakt dat de warmte nog nuttig gebruikt wordt, ook al is het max 12% van 15% van de warmte die op de panelen valt (dus voor warmte kun je beter in collectoren investeren).

De klant wilde de panelen verspreid over het dak neerzetten om de lastconcentratie minimaal te houden, dat betekende wel dat er extra kabels nodig waren. De configuratie bestond uit een ring dus vanuit de buis waar de airconditioner door verbonden was in serie rond en terug de buis in. Dit was optimaal volgens de omvormer rekensoftware. U ziet hieronder de panelen met een hoek van 30 graden, terwijl 20 graden vaker gezien wordt (en standaard is omdat je dan meer panelen kwijtkunt), maar die lage hoek zorgt voor minder opbrengst en bij sneew blijft deze makkelijker liggen. Zolang de tussenruimte het toelaat is 30 graden dus te verkiezen.

Zonnepanelen zijn een stuk goedkoper geworden en de stroom prijs is met procenten gestegen. Toch is het terugverdienen van een systeem nog steeds een kwestie van 8-9 jaren. Dit komt doordat arbeid en de omvormer en in dit geval de steunen een vreemd hoge prijs hebben. De zakelijke afwegingen maken dat prijzen steeds stijgen tot ze liggen waar de afzet acceptabel is. Het zou voor de transitie naar een schone welvaart beter zijn als de winst die op onderdelen voor hernieuwbare energie installaties gemaakt mag worden aan banden werd gelegd, misschien in combinatie met investeringsregels die bv. de rente of maximale aflossingstijd afhankelijk maakt van het hernieuwbare energie rendement. Dit zal in gasverslaafd Nederland echter niet al te snel gebeuren.

Henk Kamp vertoont inzicht en onbegrip tav hernieuwbare energie

Ondergetekende denkt er regelmatig over om in Spanje te gaan wonen. De reden is dat dat land een geweldige toekomst heeft, het is zonnig, heeft een kust, enorm veel land. Wat staat ongebreidelde welvaart in de weg? De meeste mensen zullen zeggen dat het land failliet is, een bedelaar met de andere PIIGS (Portugal, Italy, Ireland, Greece and Spain) en dat we er grote armoede en ellende moeten verwachten. Die ellende zal duren zolang het zich onderwerpt aan de koolstofeconomische krachten in Europa, het zn. carboncredit systeem, de combinatie banken en energie producenten, die de schaarste managen en groepen uitsluiten om de afzet aan de rest te garanderen. Wie langer dan een minuut over de problematiek nadenkt weet echter dat er niks aan al die schulden te doen is, schuld is verbrande olie, kolen en gas, en heeft maar een reele vorm, namelijk CO2 in onze atmosfeer, plastic in onze oceanen. Met het krediet dat jaar op jaar is gegeven werden steeds fossiele brandstoffen gekocht, en die zijn allemaal verbrand.

Ook niets mis met Turkije 

De toekomst zal ons leren of Spanje en de andere PIIGS ontsnappen aan de monetaire knevel, Ierland door golf, wind en geothermische energie aan te spreken, de anderen door hun solar en wind potentieel te benutten (ook geothermie, vergeet niet dat Italie verschillende vulkanen heeft). Dan blijkt dat deze landen productie capaciteit te over hebben, vele megawatts ready to go voor de productie van groenten, kleding, auto’s wat je maar wil. Dit blog zegt al jaren dat we moeten uitkijken naar welvaart zonder limiet, met name in Zuid Europa. Kamp blijkt nu notie van deze optie genomen te hebben:

Nu investeren bedrijven .. daar waar ze de meeste subsidie kunnen krijgen, en niet daar waar de zon het felst schijnt of de wind het hardst waait. (bron)

Correct, en hoeft niet eens ‘het hardst’. Waarom doet IJsland het zo goed? Ze hebben de aluminium industrie binnen gehaald die gebruik maakt van de geothermische energie zodat het aluminium goedkoper kan zijn. En IJsland heeft nog maar een fractie van het potentieel gebruikt! Wie op die manier over landen gaat denken zit helemaal goed voor de toekomst. De solar en wind resource kaarten laten zien waar welvaart in het ‘post petro’ tijdperk het makkelijkst te bereiken is, vanwaar de handel zal plaatsvinden, waar de innovatie zal gebeuren.

Waar de zon schijnt kun je alles 

Kamp had zijn pijlen misschien gericht op de subsidies, en gebruikt het argument van relocatie naar waar de energie het goedkoopst is of meest beschikbaar als excuus, maar hij heeft gelijk. Het beste dat de zonnige landen kunnen doen is zelf zonnepanelen en windmolens te gaan maken (mbv zonnenenergie bv.), en die aanbieden aan bedrijven die zich willen vestigen. Het ontsteken van het gigantische potentieel hernieuwbare energie vereist de bijna kostenloze fabricage van de ‘oogstmiddelen’, dat laatste kan door zoveel mogelijk van hernieuwbare energie gebruikt te maken. Dan word de verhouding Solar:Fossiel of Wind:Fossiel snel helder, Fossiel is voor de marginalen, de schrapers, de slaven. Kamp lijkt nog niet zo ver, naar zal als hij dit inzicht heeft bereikt vast interesse hebben in onze monetaire strategie om zover te komen "Euro, Auro en Joule".  

Uit bovenstaande volgt tevens dat Nederland er goed aan doet zich te richten op energie transport en opslag, in elke vorm, en hoe gaat het met Heliathos?

Europes Markt voor Duurzame Energie 

Kamp blijkt ook te pleiten voor een taakverdeling duurzame energie in Europa, deze zonnenelectriciteit opwekken waar deze het ‘goedkoopst’ is op te wekken, en deze via een markt aan andere delen verkopen. 

"Een gezamenlijke aanpak moet ervoor zorgen dat de productie van bijvoorbeeld zonne- of windenergie zich verplaatst naar landen waar dit het efficiëntst kan.

Dit is een denkfout van Minister Kamp, het idee is dat gebieden die ‘dure’ energie opwekken daarmee stoppen, en de energie gaan kopen van de gebieden die deze ‘goedkoop’ opwekken. Dit is op een economische manier denken over een niet economisch ding, namelijk een niet schaars ding, hernieuwbare energie. Het is enige tijd vol te houden dat wind energie iets kost, maar op gegeven moment bouwt men de turbines met windenergie en blijkt dat je voor de productie welliswaar een turbine nodig hebt, maar geen geld.

Kamp gaat voorbij aan de noodzaak tot bereidheid van de zonnige delen van Europa om de daar opgewekte energie af te staan, te verkopen, met minder rendement dan als deze lokaal in eigen fabrieken zou worden benut. Het handelssysteem veronderstelt een enorme investering in infrastructuur en een nu al dure markt die nergens op slaat als je geen groot overschot hebt.

De fossiele markt werkt mbv een duidelijk overschot fossiel dat maakt dat de prijs varieert. Als er geen overschot was zou de prijs stijgen tot alle olie/kolen/gas gereserveerd was en dan zou je voor geen goud nog energie kunnen kopen. Zn. Prijselasticiteit in fossiel is maar schijn. Hernieuwbare energie zou die zowieso niet hebben, want zelfs de variabele capaciteit zou een harde limiet kennen. Krediet scheppen om meer energie te kopen kan dan niet. Kredietverstrekking zou door de energie producenten moeten plaatsvinden, want het zou de markt in staat stellen de energie die beschikbaar is van de producenten te kopen (zoals nu ook gebeurt, maar in de huidige situatie doen banken alsof ze geen enkele relatie hebben met de energie branche).

Een markt zou betekenen dat bv. Spanje zijn stroom zou kopen en Frankrijk en Nederland, terwijl tussen Spanje en Nederland door transport significant energieverlies zou optreden. Dus Nederland zou meer moeten betalen voor de stroom, maar wat kunnen de Spanjaarden dan kopen met de Nederlandse Euro’s? Dingen die wij maken met hun energie. Maar willen ze dat in de hoeveelheden waarin ze het geld verdienen? Twijfelachtig. Het zelfde probleem ontstaat als dat wat de VS met olie ondervond, namelijk dat de olie producerende landen al het geld opslurpen, eerst het goud en toen de dollars (vandaar de olie crisis en het verlaten van de goudstandaard).

De producenten moeten dus zelf krediet verstrekken, en niet de consumenten zoals de VS of Europa. Omdat in die situatie lokale productie efficienter is is het niet logisch dat een markt echt werkt, tenmiste niet een die standhoudt. Het resultaat zal zijn dat de Zuidelijke staten of onder dwang, of vrijwillig door solidariteit, de energie aan het Noorden afstaat, zoals Nederland gas gaf aan Italie. Het is logisch waarom fossiel geinteresseerde banken zo blij zijn met het verstoren van de Noord Zuid relatie, met Goldman Sachs bankiers aan het roer in Italie en Griekenland, en de teneur van de commerciele media dat het Zuiden een wanprestatie zou verrichten. De enige die daar overigens consistent tegen in gaat is Duitsland (niet duitse bankiers).

Kamp redeneert dat men in zonnige landen minder subsidie voor zonnepanelen nodig heeft, maar wat als Spanje eigen fabrieken bouwde om met zonnewarmte en electriciteit zonnepanelen te maken. Dan zouden deze gratis kunnen zijn.

De hernieuwbare toekomst heeft geen energie gebrek, dus is het zaak de boel in samenspraak en solidariteit in te richten. Als de producenten verduurzamen en de bevolkingsgroei kan worden beheerst is er geen probleem, en kan er enorme welvaart ontstaan, terwijl een overschot hernieuwbare energie wordt gebruikt om onze atmosfeer en ecologie te herstellen. Dit is de Roboeconomie, waar robots draaiend op hernieuwbare energie de ecologie herstellen en schone energie de economie bepaalt. Wie hier aan twijfelt moet realiseren dat herstel hoe dan ook zal gebeuren, met of zonder ons. 

Solar Silver

Silver prices are rising due to US money printing, so called Quantitative Easing combined with the growing awareness that banks don’t know themselves what their real position is. Silver is claimed to be essential for solar PV (solar panels) and does play a role in the manufacture of high reflectance mirrors for Concentrated Solar Power (CSP). 

Old silver backed cell, you can see the conductive path is very thin on the front. 

In solar panels it functions to transport the electrons from the solar cell back and front. Solar cells are like a dam (semiconductor), where the wind (light) blows water (electrons) up onto a ledge (through the semi conducting barrier), in most cells the back will be positive (too little electrons) under light, and the front negative (to much electrons). To utilize this imbalance one has to take the electrons from the front and allow them to do usefull work as they reach the back. Whereas the backside can be covered with silver, creating a large low resistance conductor for electrons to travel through, on the front of a cell the amount must be minimal to not block light from actually producing current in the cell. Because the less metal on the front of the cell, the more power it can generate, there are special designs for so called back-contact cells.

Heraeus, a silver bar manufacturer, advertises with front side silve paste. 

Silver is used to reduce resistance. It is printed to the front of the cells, where resistance has the biggest performance cost. Another place where it can reduce resistance and increase durability is as part of the solder paste on the ribbons. So called tabbing ribbon connects cells (visible in the top picture), and cell strings, having optimal thickness and width to have the least resistance. These ribbons are usually made of copper, because that allows flexibility and prevents damage to fragile cells as they are soldered together.

The ribbon is often covered in silver containing solder (as you see above), and this is the second use of silver in PV panels. The amount of silver in solder may help but it is not clear how much of a difference it makes. Strictly speaking the solder does not have to contain any silver.

If you remove the silver from the ribbon solder it is possible to make entire solar panels without the use of silver. The alternative is using aluminum and copper, which are less conductive, but can produce acceptable results. SCHOTT Solar AG produced a cell that had an output of 19,7%, so that’s a cell, not a panel. Inec and Kaneka also developed silver free cells achieving an output of 21%. This is comparable to normal cells.

">">

Imec’s cell is special because it manages to combine multiple cells in one, in a way that is similar to a series of cells. But the point is that aluminium and copper can be used instead of silver, and copper is realtively abundant.

But another point that can be made is that although silver means more output for the cells, a bit less output doesn’t have to be a problem. It is only in a world where you constantly need to be the best because money was invested and land is expensive so you want the maximum output from your solar farm. This drive to maximize efficiency is mainly a result of scarcity of resources, pospone production and gain patents. This in turn is a result of a fossil fuel driven top heavy market.

Roboeconomic perspective 

In a world where renewables are the primary source of productivity one would not need to be the best constantly, just be sufficient. So if your solar panel produces a bit less power but you have enough of them to make your life or the life in your community prosper nobody cares whether you used silver, copper or aluminum. Also if the methods you use to manufacture are all driven by renewables, for instance a geothermally powered aluminum refinery like the ones we see in Iceland, then the cost may be much lower than if you insist on using fossil fuels and silver. We clearly see that maximizing output is unnecessary because there are thin film and organic/synthetic dye solar cells with lower standard outputs that are still viable for the market.

We are likely to see a bigger differentiation in solar panel technology, namely CIS panels (Copper Indium Selenium) and thin film at a lower cost as renewables start to be used to manufacture them. In the end we wont depend on silver, but more on the expansion and modernization of the renewable energy source manufacturing pool, something we should see as the key to a prosperous future. 

Pensioenen van Zon en Wind..

U en de meeste andere mensen betaalt waarschijnlijk een pensioen premie. Dat doet u terwijl uw pensioenfonds de domme sukkel mag uithangen en geld verliezen, dekkingsgraad missen. Het is nu eenmaal wettelijk vastgesteld dat u de premie moet betalen, en dat de fondsen op een bepaalde manier worden beheerd. Heerlijk moeten deze fondsen dat gevonden hebben, het geld stroomt binnen, dat is “beter” voor iedereen!

Pensioenen lopen het risico waardeloos te zijn. De premies worden betaald in papier geld, niet in goud of land of iets anders tastbaars. Het geld, zelfs als het wordt belegd, heeft slechts waarde door de economie die zich er omheen bevind. Die economie is afhankelijk van fossiele brandstoffen. Dus als u op een dag uw pensioen ontvangt en er is geen olie/benzine meer te koop, dan is uw geld moeilijk te besteden. Dit is misschien het best te demonstreren door naar Noorwegen te kijken. Dat land heeft enorme financiele reserves, miljarden kronen in een nationaal pensioenfonds. Maar wat gebeurt er de dag dat de laatste druppel olie in het vat wordt gelepeld? Wie wil al die kronen dan hebben? Welke goudse kaasboer gaat zijn kaas voor noorse papiertjes naar Oslo verschepen? En hoe gaan de Noren alles doen wat ze tot dan toe gedaan hebben? Want als je dan 1 mijoen kronen hebt dan kun je daar alleen dennebomen en elanden mee kopen (niet slecht, maar die raken ook op).

De waarde van pensioengelden is dus twijfelachtig tot de dag dat men het kan besteden. Sparen zoals het nu gebeurt is helemaal niet compatible met geld dat geen intrinsieke waarde heeft, dat snapt een kind. Toch doen we het. De enige plausibele reden om het te doen zoals het nu gaat (naast dat het een leuke grabbelton is voor financiele trucs) is om te zorgen dat het geld niet direct wordt besteed. Sparen is een besparings maatregel! Waarom zou men besparen? Omdat de meeste mensen met wat ze hebben prima rondkomen.

Stel nu dat u de wens hebt absoluut zeker te zijn dat u over 20 jaar iets hebt aan uw pensioen. Dan is er sinds kort goed nieuws. Tegenwoordig kunnen we de aanvoer van energie namelijk borgen, in plaats van er op te moeten vertrouwen door naar bv. het IEA of Shell te luisteren terwijl we prima aanvoelen dat de koektrommel eens leeg zal zijn. We kunnen de energie die nodig is om ons brood te bakken, onze huizen te verwarmen, ons water te zuiveren, ons autootje of de traplift aan te drijven borgen door middel van hernieuwbare energie. Het is toch een enorme geruststelling als u vandaag al kon gaan kijken naar al de infrastructuur die u straks nodig hebt, zonder losse eindjes? Een italiaans kustdorp dat alles wat het nodig heeft om de bewoners te onderhouden zelf maakt of door verhandeling van eigen energie kan laten maken, reeds van u als u met pensioen gaat.

Het vreemde is dat een pensioenfonds dat zich richt op het borgen van de behoeften ipv het reserveren van een ruilmiddel (van twijfelachtige waarde) veel goedkoper is en veel duurzamer dan ons huidige systeem. Stel dat een investering in zonnepanelen zich in 10 jaar terugbetaalt, dan kunt u meteen zien dat als u elke cent premie in zonnepanelen steekt u na 10 jaar uw maandlast verdient. Dus in principe is er niemand die meer dan 10 jaar voor zijn pensioen hoeft te betalen. Het mooie is ook dat de inkomsten van de stroom doorgaan (en dat is natuurlijk lastig vis a vis de fossiele sector) ook nadat u bent overleden. U hebt dus indirect een voorziening voor een ander gemaakt, want de panelen gaan lang mee. Een herfundering van uw pensioen op hernieuwbare energie basis is dus een no brainer van de eerste orde. En we komen tot deze conclusie zonder enige moeite te doen, stelt u zich voor als we dat wel deden.

In onze vrije markt waar banken elkaar de hand boven het hoofd houden (SNS Reaal) of waar Stadsverwarming (Gas) gewoon een gegarandeerde afzet krijgt, zou het niet kunnen om eens precies te kijken wat mensen aan hun pensioencenten hebben? Om dit niet op basis van vertrouwen maar op basis van voorziening te doen? Nu gebeurt het via de ‘markt’, en we zien dat dat niet werkt. De verhalen over bejaardentehuizen zijn op zijn zachtst gezegd niet vrolijk (25 Euro om te mogen douchen bv.) terwijl een fractie van het geld dat er in omgaat genoeg zou zijn om de kwaliteit en zelfs de inkomens van het verzorgend personeel te borgen. Het zou best een interessante casus kunnen zijn om een groep mensen van rond de 40 te betrekken bij een proces van gezamelijke inrichting van de pensioensituatie. Op een manier die problemen en behoeften voor eens en altijd dekt, ipv lapt, zover als mogelijk is natuurlijk. De deelnemers zouden misschien maar 15 jaar premie hoeven betalen om klaar te zijn.

Door onze opgelegde fossiel economische bewustzijnsvernauwing zien we niet dat ons een overvloed aan hernieuwbare energie ter beschikking staat waarmee we de maatschappij kunnen herinrichten. Laten we het ons mondjesmaat via het schaarstedenken toedelen dan blijven we hangen in ons huidige systeem. Wat echt zoden aan de dijk zet is het opbouwen van pensioenvoorzienigen op hernieuwbare basis, zodat de productie van wat we dan nodig hebben wordt geborgd.

De kwestie is natuurlijk iets complexer dan genoeg geld verdienen met zonnepanelen, de economie heeft momenteel zoveel olie kolen en gas nodig dat er waarschijnlijk veel meer winst te behalen is door processen minder fossiel-intensief te maken (met name landbouw) of helemaal te schrappen. Prognoses van energie behoefte (van de Wereldbank of IEA) zijn in feite targets, ambities, geen noodzakelijke realiteit, het gaat immers over de toekomst. Door te verduurzamen en bestaande maar ondergefinancierde technologieen te gebruiken kan de fossiele consumptie worden geelimineerd.

F. Rincker, Jan 31, 2013