Vandaag werd de klimaatzaak die werd aangespannen door Urgenda en supporters, en werd gewonnen, besproken in de Thorbecke zaal van het parlementsgebouw in Den Haag. De uitspraak van de rechter eist van onze regering dat deze zich coformeert met de in Europa gangbaar zijnde ambitie van 25% CO2 uitstoot vermindering in 2020. Dit is een scherper traject dan de VVD met grote tegenzin nastreeft. Dit moet omdat verloren terrein eigenlijk niet valt terug te winnen. De beslissing van de rechter werd gemaakt in de context van het belang van de burger, en de plicht van de overheid om de burger te beschermen (iets dat de overheid helemaal niet vanzelfsprekend acht, weg met de VVD).
De VVD is het er niet mee eens en wil in hoger beroep. De laffe PVDA sluit zich hierbij aan. De VVD legt dit uit met het argument dat dit soort rechtzaken helemaal geen goed idee zijn, dat straks op allerlei gebied mensen naar de rechter stappen, dat de rechter niet in de stoel van de politiek moet gaan zitten. Typisch argumenten die een zwakke toehoorder als plausibele kritiek zal voorkomen.
Wat is de politiek? Het is een groep uit het publiek geselecteerde mensen die onze wetten mogen voorstellen en wijzigen. De politiek probeert in de context van de wensen uit de maatschappij (of in het geval van de VVD uit het bankwezen) de wetten zo redelijk mogelijk te houden. De overheid voert deze wetten soms uit, omdat de regels het gedrag van bv. uitkerende instanties of het politie apparaat bepalen. Ze moet zich er altijd zelf wel aan houden.
Wat is een rechter? Het is een persoon die in de positie is om wetgeving naar eigen inzicht toe te passen, waarbij zeer sterk wordt geprobeerd om zoveel mogelijk bij de originele bedoeling en intentie aan te sluiten, onderwijl redelijkheid en billijkheid betrachtend. Een rechter is nodig als de wetgeving niet helder genoeg is, of als er dwingende reden is waarom iemand zich er niet aan houd, or er is iemand die zich er niet aan houdt en het slachtoffer wil deze situatie recht zetten.
Rechters bemoeien zich dus dagelijks met de politiek, omdat ze dagelijks de uit de politiek resulterende wetten interpreteren en toepassen or proberen dit te doen. Rechters hebben echter (als ze durven) een unieke positie omdat ze de doorslag kunnen geven, met gebruik van alle middelen die onze staat ter beschikking heeft. In feite is justitie een veel belangrijkere poot van onze overheid dan de politiek, vaak onstaat het initiatief voor een wetswijziging na een aantal rechtszaken die symptoom zijn van een acceptabele maatschappelijke verandering waarin de wet nog niet voorziet.
De klimaatzaak is zo’n rechtzaak die eenvoudigweg de bestaande wettelijke context afzet tegen het huidige regerings beleid, omdat er wel degelijk zoiets bestaat als onwetmatig beleid, want daar hebben we immers de grondwet voor. Geen politieke partij mag een wet tegen rode zomerjurkjes opstellen en aangenomen krijgen (in ruil bv voor wat loopwerk voor de VVD). want dat is disciminerend. We mag geen wet komen die zegt dat we 150 km/uur moeten rijden op de snelweg, want dat is onnodig gevaarlijk. Wetgeving is (als deze bv. niet door de fossiele banklakeien van de VVD is opgesteld) over het algemeen een weerslag van wat de gemiddelde mens redelijk vindt.
Het kan best zijn dat de politiek helemaal niet door heeft dat sommige wetten aan verandering toe zijn, en dan zijn een paar rechtzaken ideal, te verkiezen boven schrijnende gevallen.
Graag zien sommige politici zich als bestuurders, maar dat zijn ze niet. Het kan zijn dat veel mensen denken van wel, en die misvatting wordt dan weer gebruikt om maatschappelijk draagvlak voor wetsvoorstellen de creeren of ondermijnen, te prioriteren of achter te stellen, soms in het belang van de kiezer. U als kiezer kunt kiezen van iemand die u voorliegt over zijn/haar macht en het beste ervan hopen, of u kunt opletten wie doet wat u goedvindt, en op hem/haar stemmen.
De uitspraak in de klimaatzaak is duidelijk, het is kennelijk zo dat het corpus van wetgeving dat in de afgelopen eeuw is ontstaan vereist dat wie er ook in de overheid functioneert bepaalde standaarden aanhoud als het gaat om de preventie van menselijk leed. De rechter(s) hebben dat zo besloten en die taak is hun toebedeelt. Een politicus kan natuurlijk zeggen ‘zo is de wet niet bedoelt’ of ‘de wet dwingt ons er niet toe’, maar of dat zo is in de rechtzaal al bepaald. Aangezien het om de interpretatie van de wet gaat, en niet het creeren ervan, kan de politiek maar een ding doen, en dat is een wet doorvoeren die de uitspraak van de rechter teniet doet. Maar dan moet de VVD openlijk zeggen ‘we geven geen bal om u of uw kinderen, we willen allemaal een dikke Mercedes!’
Onze publieke controle is beperkt door onze kennis en aandacht. De politici willen de aandacht om bv hun idealen of bankiersvriendjes een duwtje in de rug te geven. Sommige politici zijn gewoon broodwerkers die later betaald krijgen door leuke baantjes en spreek beurten. Dat soort huurlingen zijn er in elke laag van de overheid. Zeker bij de VVD zitten er een hoop van deze mensen, ga maar eens na waar ze terecht komen. Mensen met schijt aan alles en iedereen dat op den duur geen geld oplevert.
Nu focust de klimaatzaak onze aandacht. Het is tijd voor een nieuw energie akkoord, een met de ambitie ons toekomstig welzijn te bevechten met harde maatregelen en resolute investeringen. Een met zoveel bite dat onze naburige landen jaloers worden op het prijsniveau van onze hoge levensstandaard. Geen flapdrollen van de Gasunie, Shell of uit het bankwezen in de adviescommissie, geen neerbuigende harken zoals Jeroen van der Veer die doen alsof ze hen niks kan worden verweten.