Het schuld debakel van Griekenland is slechts de eerste van een serie europese schuld bommen klaar om te imploderen. De hypotheek schulden in de voormalige soviet staten en Ijsland zijn zelfs nog explosiever. Hoewel deze landen geen deel uitmaken van de Eurozone zijn de meeste schulden in Euro’s gesteld. Ongeveer 87% van de schulden van Latvia zijn in Euro’s en andere buitenlandse muntsoorten en zijn eigendom van Zweedse banken. De Euro schulden van Hongarije en Romenie zijn hoofdzakelijk ondergebracht bij Oostenrijkse banken. De Euro leningen die die landen aangingen zijn recent hoofdzakelijk geweest om om de rente op deze hypotheken te betalen.
Al deze schulden zijn onbetaalbaar omdat de meeste van deze landen steeds groter wordende handelstekorten hebben en langzaam in depressies wegzinken. Nu vastgoed prijzen kelderen kunnen deze handelstekorten niet langer worden opgevangen door een instroom van hypotheek leningen in buitenlandse valuta en andere leningen. Er is geen voor de hand liggende manier in zicht om de valuta van deze landen te ondersteunen (bv. een functionerende economie). In de laatste jaren hebben deze landen hun valuta ondersteund door te lenen van de EU en IMF. De voorwaarde voor deze leningen zijn politiek onhoudbaar: overheids diensten moeten scherp bezuinigen, de belasting gaat omhoog op werk dat al te veel wordt belast en soberheidsmaatregelen worden ingevoerd die de economie om zeep helpen en competente werknemers het land uit jaagt.
Banken in Zweden, Oostenrijk, Duitsland en Engeland staan op het punt te ontdekken dat krediet verstrekken aan landen die deze niet kunnen (of willen) terugbetalen hun probleem is, niet dat van de landen. Niemand wil accepteren dat schulden die niet kunnen worden betaald, nooit zullen worden betaald. Iemand moet de kosten dragen van het verlies wanneer deze schulden worden afgeschreven of betaald in sterk gekelderde valuta. De banken zullen geen juridische middel vinden om de schulden in Euro’s vergoed te krijgen. Elke soevereine staat heeft immers het recht zijn eigen wetten mbt schulden te bepalen, dus de komende herschikking van valuta’s en afschrijvingen van schulden zal de banken niet ongedeerd laten.
Devaluatie heeft geen zin, tenzij deze extreem is – dwz genoeg om handels en productie patronen te veranderen. Daarom devalueerde Franklin Rooseveld tijdens de ‘Great Depression’ de dollar 75% tov goud in 1933, de prijs ervan verhogend van $20 naar $35 per ounce. Om te voorkomen dat de staatsschuld navenant steeg verklaarde hij de zn. ‘goud clausule’ nietig, die maakte dat de schuldbetaling geindexeerd werden tov de goudprijs. Hierop zal het politiek gevecht zich nu ook focussen, op de betaling van schulden in valuta die gedevaueerd zijn.
Iets anders typisch in de VS en Canada tijdens de depressie was dat hypotheekhouders waren gevrijwaard van persoonlijke aansprakelijkheid zodat ze (in geval ze de kosten niet meer konden dragen) na liquidatie van het huis zonder schulden verder konden. Banken konden wel het onroerend goed terugeisen, maar daarmee was de kous af. Dit was vanwege wetten waarmee Noord Amerika zich in haar geschiedenis van het Europese feodale systeem had gedistantieerd. In het Europa ten tijde van de onafhankelijkheids oorlog stond krediet gelijk aan macht en wachtte de niet betalende schuldenaar de gevangenis.
De vraag wordt nu: Wie incasseert het verlies? De schulden in Euro’s laten bestaan zou een vernietigend effect hebben voor de armere economieen, de schulden in locale valuta laten uitbetalen zou de banken in de rijkere landen tot de afgrond brengen. Deze banken zijn echter niet de stemgerechtigden van de betrokken landen. De regeringen dienen niet de banken, maar het volk.
Buitenlandse houders van dollars hebben de waarde van deze munt ten opzichte van goud tot minder dan 1/30st zien dalen sinds de VS goud van de dollar loskoppelde in 1971. Als de wereld dat kan hebben, waarom dan niet de komende Euro afschrijvingen?
Er is een toenemende erkenning dat de ex-soviet economieen van het begin af naar de wensen van de buitenlandse economieen vorm werd gegeven en niet volgens eigen wensen of behoeften. . De belasting over werk in Latvia was bijvoorbeeld 50% (alles bij elkaar)- zo hoog dat het niet kon concureren. Vastgoed belastingen waren echter 1%, iets dat wilde speculatie in deze sector aanmoedigde. Deze vertekende belastings filosofie creerde de ‘Baltic Tigers’, de Centraal Europese hypotheek markt voor Zweden en Oostenrijk terwijl de inwoners van deze landen geen goed betaalde baan konden vinden. Een vergelijkbare situatie was nergens elders in West Europa, Noord Amerika of Azie te vinden.
Het lijkt onredelijk en onrealistisch om te verwachten dat grote delen van de nieuwe Europese bevolking zich loonkortingen zal laten welgevallen, belastingen die hen tot een leven van schuldslavernij veroordelen. Toekomstige relaties tussen het oude en nieuwe Europa zullen afhangen van een bereidheid om de ex-soviet staat economien te reorganiseren langs meer solide economische principes – met meer productieve investeringen en een minder exploitatief belasting systeem waarmee werkgelegenheid wordt gestimuleerd ipv vastgoed bubbels opgeblazen. Afgezien van de revaluatie van de valuta om met de onbetaalbare schulden om te gaan lijkt de oplossing voor deze landen te liggen in een verschuiving van belasting op werk naar belasting op landeigenaarschap, een situatie die meer lijkt op die in het rijkere Europa. Er is geen alternatief, Europa zal anders onder de schulden last in tweeen splijten, zo’n beetje zoals nu met Ijsland gebeurt.
Tot het schuld probleem is opgelost – en de enige manier waarop dit kan is door schulden na onderhandelingen deels af te schijven – lijkt de Europese uitbreiding voorbij. Maar dit zal niet makkelijk zijn. De financiale instituten hebben de politieke macht in de EU en hun tegenwerking is te voorspellen. Gordon Brown heeft zich al laten kennen in zijn dreigementen aan het adres van Ijsland door (op illegale en ongepaste wijze) het IMF te gebruiken om de schuld te innen. Schulden die overigens niet die van Ijsland zijn, maar die van (voorheen) in Ijsland opererende banken. Hij probeerde ook de toegang van Ijsland tot de Eurzone te ondermijnen.
Geconfronteerd met Gordon Browns gekoeieneer – en dat van Engelands poedel : Holland – stemden 97% van de Ijslanders tegen de regeling die Engeland, Nederland en Ijsland vorige maand overeen waren gekomen. De opkomst was historisch hoog.
Dit is slechts een voorproefje. De (bank ingegeven) keuzes die Europa uiteindelijk maakt zal tot protesten leiden. Politieke en economische allianties zullen worden verlegd, valuta zullen instorten en regeringen zullen vallen. De Europese Unie en het internationale financiele systeem zal op nog onbekende manier veranderen. Dit zal vooral het geval zijn voor landen die net als Argentinie indertijd sterke schuld reductie zullen eisen (en tot dit het geval is weigeren te betalen).
Betalen in Euros – voor landen met massaal negatief renderende hypotheken (die waar de hypotheek aflossingen niet betaald kunnen worden) en andere verplichtingen – is onmogelijk als deze landen enige beschaving willen handhaven. “Soberheids Beleid” zoals de EU en IMF voorschrijven is eufemisme voor een levensduur verkortend ingrijpen in inkomens, sociale zekerheden, gezondheids zorg, onderwijs en andere basis behoeften en het tegelijk verkopen van publieke infrastructuur aan bieders die de landen in “tol” economien te veranderen, landen waarin iederen zal moeten betalen voor toegang tot wegen, educatie, medische zorg en andere zaken die normaliter gratis zijn. Ze worden bv gesubsidieerd worden door belasting in de VS en Europa.
De piket paaltjes worden al geslagen mbt hoe private en publieke schulden zullen worden betaald/gesaneerd. De landen die niets voelen voor betaling in Euros zien de lenende landen hun messen scherpen via de rating agencies (Moody’s, Finch). Bij de eerste indicatie dat de landen zich maar afvragen of de schulden wel in Euros of uberhaupt zouden moeten worden betaald nemen deze agencies de stap de landen te downgraden, wat de kosten van de schulden doet toenemen met een verlammend effect op de toch al lijdende economieen.
Een recent boegschot werd afgevuurd op 6 april, toen Moody’s de staatschuld van IJsland herwaardeerde van ‘stabiel’ naar ‘negatief’. “Moody’s erkent dat Ijslan nog steeds een betere oplossing kan vinden voor het schuld ivm Icescave, maar de huidige onzekerheid hierover brengt de economie en financiele vooruitzichten schade toe op de korte termijn.[1]”.
Dit is het begin van het gevecht, de komende jaren zullen interresant blijken.
[1] THE ASSOCIATED PRESS, “Moody’s Downgrades Iceland Outlook,” The New York Times, April 7, 2010.
http://globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=18545