Wie waant zich op morele veilige grond? Degene die meer geeft dan hij ontvangt, die offert voor anderen. Dat is in een notedop de waan die zich van de industrie, het bankwezen en de energie maatschappijen heeft meester gemaakt. Als we in de kern aannemen dat het hier om redelijke verstandige mensen gaat die om anderen geven moet er een reden zijn waarom ze zich afsluiten van de reele desastreuze gevolgen van hun acties.
Een studie van de menselijke moraal en het isolationisme waarin empathie zich bij mensen kan bevinden is het meest poignant te maken door het proces van de joden vernietiging in de tweede wereld oorlog te bestuderen. Niet om de een of de ander als Nazi te veroordelen, maar eenvoudigweg om te zien hoe gelukkige, serieuze mensen tot zulke onmenselijke daden kwamen. De reden is dat zij deel uitmaakten van een systeem dat zo ver als zij dat konden overzien niet veel kwalijks van zin had, en dat hen zo ver als zij konden overzien de keus bood: Meewerken en er gebeurt niks, niet meewerken en je verdwijnt. Zo ging het ook in de Gulags.
Net als in de gulags waren de kwalijke einden, namelijk ‘waarom doen we dit in godsnaam’ en ‘ik verdom het om dit te doen’ afgesloten met trots en arrogantie (leiderschap) of directe dreiging met de dood (joden die de andere joden in de ovens schoven). Alleen omdat het resultaat zo verschikkelijk overduidelijk wreed is lijkt deze vergelijking misschien pijnlijk, maar het gaat alleen om de structuur. De mensen tussen de uiteinden, degene in het proces die geen directe misdaden zagen, vonden het wel best. De taak om er iets aan te veranderen was hen te ingewikkeld.
Tegenwoordig is de hele maatschappij een proces. Zijn we ‘goede consumenten’ die zich door de media van de ene trend in de andere laten schuiven. Wie het strenge regime dat de media beheerst niet opvalt, en het voor de hand liggende voordeel hiervan voor de industrie, energie maatschappijen en het bankwezen niet heel toevallig vindt is misschien ten prooi gevallen aan wat vele duitsers in de tweede wereld oorlog overkwam: Blootstelling aan propaganda zonder alternatieve zienswijzen.
De olie is bijna op en de legers van Duitsland en de VS en andere landen weten dat. Ze weten dat we dan grote maatschappelijke problemen krijgen. In de media hoor je daar niets over, maar het kan volgend jaar al zover zijn. Zoals iemand opmerkte :"Men zegt dat stijgende brandstof prijzen de vraag zullen verminderen zodat er geen tekorten zijn, maar dat betekend wel dat veel mensen zonder brandstof komen te zitten". Wie denkt dat je dan iets met spaarlampen aanricht is gewoon nog nooit ‘buiten’ geweest. De temperaturen stijgen met 4 graden in 2070, dat is twee keer teveel. De wereld kan dat niet aan, de grond droogt uit en het verbouwen van voedsel (toch al afhankelijk van olie die er niet meer is) zal lastig zijn. Leven zal lastig zijn. De oceanen zijn leeg gevist (vast eerder dan verwacht) en sommige mensen zeggen dat de verzuring al over 20 jaar het doek voor leven in de oceanen zal doen vallen.
We zitten in het bos bij Auschwitz te wachten tot we de kamers in mogen. We hebben onze schoenen netjes aan elkaar geknoopt want de bewakers vertelden ons dat we ze dan straks sneller terug zullen kunnen vinden.