Pensioenen aan het eind van het fossiele tijdperk

De verbeelding van de meeste mensen die nadenken over de economie gaat niet zo ver. Was dit wel zo geweest dan zouden ze de zwaktes in het economisch denken snel hebben ontdekt, namelijk : het heeft geen geheugen. De economie is als vuur dat brand, consumerend zonder besef van verleden of toekomst. De economie voorstellen als vuur is niet zomaar een metafoor, het is -Geen- metafoor. Het vuur brand in de auto motoren, gas en kolen centrales, jet engines, diesel generatoren, en al de mechanische energie die of direct of via electrische weg aan het vuur wordt onttrokken consumeert, zonder idee hoe lang al of hoe lang nog.

‘140 miljard euro pensioengeld in rook opgegaan’ 

Het vuur van de economie dooft, deels omdat de brandstof over meer mensen moet worden verdeeld, deels omdat we indirect meer gebruik maken van het ‘vuur van de zon’. Die fusie energie (technische gesproken geen vuur), die fotonen die de Zon gemiddeld 1000 jaar nadat ze in haar binnenste ontstaan prijsgeeft, beweegt de wind of kan direct worden omgezet in electriciteit. Zonder eigenaar, zeer betrouwbaar en voorspelbaar, maar problematisch voor de economie. De economie wil consumeren met vuur. Het heeft moeite met ‘consumeren met fusie’. De reden is dat onze economie volledig op het consumeren met vuur is afgestemd. Het houdt constant in de gaten hoeveel vuur er kan worden gemaakt, hoeveel olie, kolen en gas er is, en hoe dit verdeelt moet worden om tot de meest efficiente en productieve consumtie te komen, via het verstrekken van krediet. Waar krediet wordt verstrekt heeft men de potentie om vuur te maken door brandstoffen te kopen, waar te weinig krediet is (al ons geld is krediet) kan dit niet. Hier zien we de economie ietsjes voorruit denken, maar niet meer dan hoogstens een paar jaar.

Om geld uit te kunnen geven moet er iets geproduceerd zijn dat men kan kopen

Pensioenen zijn in economische zin een anomalie. Als ze een grote cash voorraad zouden zijn dan zou dit zeer zorgelijk zijn voor economomen, banken enz. Want een sloot geld zoals het ABP bijvoorbeeld beheert, nu 1.260 Biljoen Euro, kun je niet allemaal in een dag uitgeven. Stelt u zich eens voor wat daarvoor nodig zou zijn. Naast alle productie die we momenteel consumeren zou er opeens per nederlander ~78000 Euro aan spullen beschikbaar moeten zijn. Dat zijn bijna drie gemiddelde jaarsalarissen. Alle winkels zouden drie keer zoveel in voorraad moeten hebben, drie keer zoveel treinen, vliegtuigen, concerten, supermarkten etc. etc. Omdat al deze zaken er niet zijn zou een poging dit geld uit te geven leiden tot een geldontwaarding van 75%. Dit om te laten zien dat geld in een pensioenfonds an sich geen idee geeft over de waarde ervan. Een pensioen met 100000 miljard zonder producerende economie heeft waarde nul.

Onze pensioenen zijn belegd, maar dat verandert niet veel aan de zaak. Een belegging is slechts het indirect ter beschikking stellen van het geld in de economie : U koopt een aandeel zodat het bedrijf krediet krijgt. Als het aandeel er eenmaal is kan het bedrijf krediet krijgen afhankelijk van hoeveel mensen het aandeel willen hebben. Al dit krediet is alleen iets waard als de bedrijven er hun grondstoffen e.d. mee kunnen kopen, en dat kan alleen als de brandstof om dit te doen beschikbaar is. Niemand weet of dit over 20 jaar zo is, dus bedrijven waar u nu in belegt kunnen dan wel totaal waardeloos zijn. U heeft ook in aandelen geen enkele houvast. Houvast is iets waar de economie niet aan doet, met houvast had u de economie niet nodig. Belegd of in cash, pensioenen hebben nevelachtige betekenis.

De manier waarop de economie met de toekomst omgaat is simpel : De toekomst is fantastisch tot ze onontkenbaar rampzalig is en dan is dat een verassing. Echter de economie bestaat uit mensen voor wie alles nog wel werkbaar is en deze mensen (in banken en bedrijven) absorberen de ruines van bedrijven die ten onder gaan, de werknemers mogen het zelf uitzoeken en wat er is gebeurt is de volgende dag weer vergeten. De jonge generatie wordt telkens opnieuw geprogrameerd om risico’s te negeren, er leuk op los te leven en komt pas achter de gebreken als het geen stem meer heeft. Links profileert zich als losers, als mensen die het nooit hebben gekund. Iemand die arbeidsongeschikt wordt is zwak en een zeur. De economie vergeet ze en brand verder.

Wie vandaag leest dat het ABP in het afgelopen jaar 10% (!!!) van zijn 1.400 Miljard heeft verloren op de beurs zal in 80% van de gevallen reageren met ‘wat een pech’ of ‘best veel voor mensen die als enige opdracht hebben om veilig te beleggen’. Wie wat meer van beursen vandaag weet zou overigens denken ‘hoe kan dat nou, ABP besluit toch zelf welk rendement ze op de beurs hebben?’ maar dat is voor gevorderden. Maar in feite is de 1.400 miljard alleen van betekenis voor de mensen die er nu iets mee doen. De waarde ervan voor de pensioengerechtigde over 15 jaar is volstrekt onduidelijk. Dit is het grote manco van ons economisch systeem : Het denkt niet na over de toekomst. Pensioenen zijn een anomalie waarvan het succes echt met de dag wordt bepaald en gerealiseerd.

Pensioenen van Zon en Wind

Om nu te voorkomen dat dit te duidelijk merkbaar wordt is het handig als in de komende jaren de geldwaarde van pensioenen slinkt zodat de koopkracht van de pensioen gerechtigde straks afgestemd is op de fossiele productiecapaciteit van de economie. Laten we het ‘de felheid van het vuur’, noemen.  Dit kan omdat de beleggingen grotendeels in dezelfde economie zijn ondergebracht, en als deze krimpt door afname van of behoefte aan fossiele brandstoffen dan zal de vraag naar aandelen ook dalen. De economie zal haar krimp niet echt doorhebben, wie niet mee kan doen wordt vergeten door de mensen die dat nog wel kunnen. De ‘economen’ zullen het op zo’n manier uitleggen dat we de schuld niet zoeken bij het economisch systeem en zijn stervende vlam.