De economische illusie van Gronings gas

Hank Kamp staat voor een dilemma : Riskeer ik schade en slachtoffers door aardbevingen in Groningen of probeer ik die te voorkomen door de gaswinning te staken (sterk verminderen is slechts uitstel creeren). Zijn argumenten om dat niet te doen zijn oa onze afhankelijkheid van het laag calorisch gas, de belasting inkomsten en de verplichtingen naar het buitenland.

De overweging dat mensen op een gas systeem koken dat niet op hoog calorisch gas is afgesteld, dwz gas dat meer energie bevat, is zeer valide, het vergt een aanpassing net als het een grote aanpassing was toen we gas gingen gebruiken. Het is dus geen reden om door te gaan in Groningen, die aanpassing moeten we tzt toch doen. Waterstof is bv. een goede vervanger, of biogas hoewel dat zelden echt groen is.

De verplichtingen naar het buitenland zijn misschien van dezelfde aard, dwz mensen hebben niks anders om op te koken. Misschien zijn de gasleveringen ook belangrijk voor de belasting inkomsten. Maar als we naar bv Duitsland leveren en we hebben allebei de Euro, dan is specifiek duits geld moeten verdienen om de handelsbalans met Duitsland in evenwicht te houden niet aan de orde. De ECB zou miljarden kunnen drukken en al het nederlands gas kopen om het vervolgens naar de VS te verschepen, dat is de aard van ons geldsysteem. Rekenen op de toevoer van gas is in een vrije markt (zoals deze wordt verondersteld te bestaan) is onredelijk.

Het argument belastinginkomsten is echter een interessante.  Kamp beweert dat als de staat geen inkomsten uit gas heeft het deze van de belasting betaler zal moeten betrekken. Dat is een vreemde redenering. Wat Kamp wil is geld om zaken te kopen, geld dat hij normaal van de consument van gas ontvangt voor gas waarvoor hij niks betaald. Dat zou betekenen dat hij een ‘niet linksom, dan rechtsom’ redenering hanteert, ofwel zich in ieder geval verzekerd wil zien van de euro’s. Maar zijn die dan wel iets waard?

Het probleem met die houding is dat Kamp niet kijkt naar het effect van het gas, het gas is een waardevol ding, niet in termen van geld maar in termen van wat je er mee kunt, bv. kunstmest maken, koken, machines aandrijven. Dat is de werkelijke waarde van gas, en dat is de reden dat er geld in omloop is om het gas te betalen. Kort gezegd, als er geen verruilbare waarde bestaat is er geen reden om geld in omloop te hebben. Het geld dat mensen voor gas betalen is om die reden in omloop gebracht, zou dat niet zo zijn dan zou er een constante deflatie plaatsvinden.

Denken over geld en energie is dus ingewikkelder dan Kamp zich realiseert, en dat is omdat hij uitgaat van economische basisprincipes die een oneindige toevoer van alles veronderstellen. Hij denkt niet alleen, "dan kopen mensen wel iets anders", maar hij denkt ook "dat geld wat wij dan ontvangen kunnen we ergens aan uitgeven", terwijl hij met een verhoogde belasting niet het fundamentele probleem oplost, namelijk dat er minder te krijgen is op de markt, het gas is er immers niet meer! 

Stel een arabische sjeik heeft een gasbel, en wil die door zijn onderdanen laten gebruiken. Er is verder geen andere energiebron, de sjeik heeft net als Shell ooit deed alle zonnecel fabrieken en patenten gekocht. Om zijn gas te verkopen schept die arabier een berg geld dat hij aan allerlei projecten gaat uitgeven. Het geld is waardeloos, maar hij is bereid er gas voor de leveren. De mensen die deze projecten uitvoeren verdienen dat geld, en maken kosten, nl door gas te kopen. Ook de bakker, slager, melkboer de scholen e.d. gebruiken allemaal gas dat ze betalen met hun salaris, en al het geld komt steeds weer bij de sjeik terug die kan aangeven wat er nu weer moet gebeuren. Als nu opeens de gasbel leeg is kan de sjeik wel doorgaan met projecten aanwijzen en geld drukken, maar dan krijg je accuut inflatie. Zou hij stoppen met geld lenen terwijl er nog wel gas was (iets dat hij door banken laat doen, die hij een salaris geeft door ze rente te laten rekenen), dan zou er deflatie plaatsvinden. Het geld zou uit omloop verdwijnen. Dit is de dynamiek van ‘carboncredit’, ons huidige geldsysteem.

Kamp moet dus overwegen of hij van het gas en de inkomsten afstand wil nemen. Dan komt hij natuurlijk extreem veel weerstand tegen, die niet eens nodig is omdat Kamp al de economische principes hanteert en de ‘juiste’ kant opdenkt, een win for het carboncredit systeem. Waar de discussie werkelijk over zou moeten gaan is niet het geld, maar de diensten en producten die zullen verdwijnen als het gebruik van het gas zou worden gestaakt. Dat is reele welvaartsschade. Die is op te vangen met hernieuwbare energie. De discussie gaat echter wel om geld omdat dit de illusie van een altijd beschikbare markt in stand houdt. Dit denken biedt geen oplossingen, maar het houdt bankiers aan het werk.

Dit is in de hele discussie omtrend te financiele crisis het probleem, het is geen crisis, het is bank beleid om te dealen met een terugval in het energie aanbod, om verschillende redenen. Mensen denken dat geld altijd waarde heeft, maar die waarde is strikt afhankelijk van het aanbod (fossiele) energie. Het economisch denken doet zijn uiterste best om dat te negeren, het dient als een beveiliging zodat mensen niet kijken naar de bron van welvaart, maar slechts naar het ruilmiddel.

Er zijn veel oplossingen, die allemaal te maken hebben met het vervangen van de energie uit de gasbel. Er ligt een plan voor gas uit algen uit de Noordzee, je kunt warmte met wind opwekken, je kunt geothermie aanspreken, zuiniger koken, er is van alles mogelijk. Het gasnet is geschikt voor bijmenging van waterstof, maar ook voor transport van ammoniak. Als je toch van kookapparaat moet veranderen, waarom dan niet meteen definitief goed. Daarvoor is ook energie nodig, en een fout keuze zou energieverspilling zijn. Kamp zou dus beter een plan kunnen schrijven voor de transitie weg van gas, gebruikmakend van een klein deel van dat gas. Zogauw het kan zijn hernieuwbare bronnen en aanpassingen namelijk ook met hernieuwbare energie te doen. Hernieuwbare energie is immers onuitputtelijk, itt de Groningse beefbel.

Leave a Reply