Ons economisch groeimodel wordt eindelijk openlijk door politieke partijen bekritiseerd. De groei is niet nodig, nadelig, onrealistisch wordt door verschillende politici betoogd, met name door Marianne Thieme van de Partij van de Dieren. Het is een feit dat als je de Aarde als koektrommel beschouwd, je net als bij een koektrommel op een goede dag de bodem zult zien, een bodem die je niet uitlegt hoe je de trommel weer vol krijgt.
Economische groei was de expansie van fossiele brandstof gebruik, met als bijeffect een toename in welvaart en bevolking.
Een gebrek van de stelling dat economische groei onwenselijk is bestaat er uit dat het geen alternatief biedt. Ok, mensen kennen de economische principes, maar wat dan als je de maat ‘groei’ elimineert. De context die mensen meedragen en zo dagelijks ervaren lijkt geen alternatief toe te laten.
Best case scenario
De grootste reden hiervoor is dat deze economie ons zo gemakkelijk ter beschikking staat. Dit is net als wanneer je met een touringcar en route naar een afgrond bent. De vering is comfortabel, de TV laat een leuke film zien, het uitzicht (omgeving Grand Canyon?) is adembenemend, het toillet is schoon, er is bier aan boord. De schauffeur roept nerveus in de microfoon "Wil iemand stoppen?". Iedereen haalt zijn schouders op.
Er zijn twee kanten aan het wakkerschudden van deze mensen. Ten eerste moet men hun aandacht hebben, ten tweede moet men weten wat ze in plaats van hun huidige gedrag moeten doen. Het grote probleem is dat de bindende factor in onze samenleving de eerste dienaar is van economisch denken, nl. geld. Ons gedrag wordt voor 90% georganiseerd door financiele afwegingen. Het economische marktprincipe zit in elke stap die we nemen. Alle stappen die ons van die rails oplichten zijn strafbaar, en iedereen vindt dat prima. Onze mentale capaciteit bepaald onze macht, niet onze fysieke, zelfs niet voor Badr Hari. Zo zijn we overgeleverd aan het publieke debat, waarbij de grenzen van wat we in dat debat kunnen bereiken wordt bepaald door wat de meeste mensen van commerciele media en gebrekkige publicaties onthouden. We zijn zo gevangen in een virtuele realiteit, in een touring car met video, gezelschap en bier.
Disneyland heeft een schaduwkant
Oplossingen
Maar wat dan? is de vraag. Het eerste antwoord is "Wat denk je zelf? Denk eens na!". Wie in de touringcar zit heeft immers verantwoordelijkheid voor het eigen leven. Het schrikbeeld dat veel mensen er toe brengt om de ogen maar weer op de video te richten is een geliefd thema van economen. Zonder economische groei keren we terug naar de middeleeuwen. Dat is een handige positionering, want dat stelt de mensen die economische principes aanhangen in staat mensen naar wens tot de bedelstaf te veroordelen, dwz menselijke welvaart is een externaliteit van economisch denken (two tier economy?)! Dit is in de beleving van de rest dan de prijs van de strijd tot behoud van economische groei.
Goed opgeleide consumenten aan hun lot overlaten is wreed. Mensen die braaf geloofden dat ze niets hoeven te weten maar vooral sociaal moeten zijn staan opeens zonder braadworst bij de BBQ. Er zijn werkelijk een hoop mensen die zich met volle overgave met deze karikatuur vereenzelvigen. Daar horen ook een hoop afval scheidende groene stroom gebruikende vrijwilligers bij. De oplossing ligt NIET op individueel niveau! De oplossing ligt in een collectief stuursignaal.
Vergroenen is goed, maar een fundamentele verandering is vele malen effectiever.
Partijen die de bui al zagen hangen zijn meteen in actie gekomen om het ontstaan van een ‘dappere burger’ te voorkomen. Zo moeilijk is dat niet. Door de totale verbinding die we allemaal via onze portemonnai met economische principes hebben, en onze angst sociaal verworpen te worden is het zeer eenvoudig mensen in groepen te dirigeren. De OWS, de Tea party, De Zero Energy groepen, de Dierenliefhebbers, De poetsers, De Anarchisten. Panelen zijn duur, windmolens maken lawaai, je moet alles samen doen. Sociale vertraging, vraag het eens aan een friese boer, die kent dat niet. Elke valkuil wordt gevoed in een zeer effectieve verdeel en heers strategie. En natuurlijk zijn er genoeg mensen die werkelijk gepassioneerd zijn maar helemaal niet om het grote plaatje geven. In de touringcar ontstaan verschillende groepjes die om aandacht vragen en onderling heftige discussies voeren. Een miljoen mensen steekt de vinger tegelijk op. Er zijn spreekkoren die roepen "Stop de bus!". Een enkeling wil naar de chauffeur lopen, maar wordt snel getackeld, zo kunnen we niet overleggen! Geen geweld! Alsof het verpletterd worden onder in het ravijn een middagdutje is. Maar geweld is niet eens nodig.
Zoals altijd bestaat het probleem er uit dat niemand het oplost
Goed. Dus geen economische groei? Maar wel naar men mag aannemen productie, competitie, handel. Hoe dan? De oplossing is extreem simpel. Alleen activiteiten op basis van hernieuwbare energie, alleen activiteiten die netto hulpbronnen toevoegen. Einde zelfbeschikking van fossiele industrie en bankwezen, want iedereen weet dat geld de organiserende factor is, die factor moet niet aan de willekeur van banken zijn overgeleverd.
"Ja maar de banken weten wat het best is voor de economie!" Inderdaad. Dat is het probleem. Wat het best is voor de economie is niet het beste voor ons.
Dit aan het publiek uitleggen kan prima, maar dan hoeft men zich niet te laten beperken door economische overwegingen. Dat is het manco van alle voorstellen tot nu toe.
"Ja maar je kunt niet zomaar met schulden en bezittingen aan de haal gaan!". Nee? Wie tart de wil van onze wetgevers? Wie bepaald wat er in Nederland of Europa gebeurt? Wie zo redeneert nodigt financieel stormweer en handels embargo’s uit. Het tipping point is waar de hernieuwbare branche de fossiele branche niet meer nodig heeft. Waar de agrarische sector autonoom fungeert. Momenteel is dat helaas nog niet zo ver.
Onze touringcar zit echter niet op slot, de handrem, contact sleutel, rem en het stuur zijn binnen bereik, de ramen kunnen er uit, de dieseltank en banden kunnen lek. Maar we kunnen natuurlijk ook gewoon met de chauffeur gaan praten, of de politie bellen. In Europa is actie veel beter mogelijk dan bv. in de VS.
Het mooie is dat er zelfs een elegante uitweg is. Er is een goedkope vreedzame uitweg (hernieuwbare energie in zijn volle potentie), een die echter op alle fronten wordt geblokkeerd door degenen die momenteel het meest met het economische model zijn verbonden, de banken en de fossiele industrie. Dwz de man die de diesel voor de touringcar verkoopt wil dat we doorrijden en nog eens tanken, de man die daarvoor de geld transactie verzorgt en een dik salaris verdient is ook belanghebbende. Geld is politiek geladen, het is fundamenteel pro-fosiel (zn. #carboncredit).
De fout die we tot nu toe gemaakt hebben is te denken dat de banken en olie maatschapijen hernieuwbare energie zouden toelaten, dat de markt neutraal en rechtvaardig is. Maar dat is niet zo. Economische wetten dwingen bedrijven te kiezen voor de makkelijkste en ‘goedkoopste’ manieren om hun ‘markt’ te veroveren. De competitie is zelf een resultaat van het verdelen van een schaars goed, nl. fossiele brandstoffen!
Einde oefening.
De fundamentele maatregel is het onder controle brengen van de fossiele industrie, en daarmee samenhangend de financiele sector (die anders direct zou instorten). De volgende keer dat de touringcar gaat tanken staan er een paar agenten bij de diesel pomp. Geen diesel meer op deze route! Uitstappen.
Als de macht van de fossiele sector gebroken is, en deze zich niet meer kan vertalen in willekeurige allocatie van economische kracht (geld), valt ook de rem van innovatie en realisatie van hernieuwbare energie. Patenten die fungeren in financiele instrumenten zijn zo’n vervreemding dat het systeem het meest gebaat is bij algehele opheffing. Auteurloze vernieuwing, zeer middeleeuws.
Denkt u dat het actie commitee "Red de woestijnmol" die de zonnecentrale tegenhoudt die passie nog opbrengt als het niet door een oliemaatschappij gefinancieerd wordt? Voorbeeld Koch en Teaparty ref Ivanpah. Door het probleem op deze manier aan te pakken los je het met kwadratisch effect op. Door het in de fossiele/financiele context te proberen op te lossen boek je alleen winst die je de hoop niet doet verliezen. "We hebben met de chaffeur gepraat, maar hij doet alleen zijn werk."
Een mes in het hart van het beest is beter dan duizend speldenprikjes in de gepanserde huid. Het mooie is, als u het wil gebeurt het, dan gaat het roer om, en is de toekomst weer rooskleurig.
Noem het de Groeitransitie. De transitie van schijngroei (expanderende fossiele consumptie) naar werkelijke groei (toename beschikbare hulpbronnen en welvaart).
1. It ain’t over until it is over
PS. Gandi deed het vredenlievend, denken velen. Maar er zat 10 jaar tussen het moment van zijn symbolische daad (zelf zout verzamelen) en het opheffen van de zout belastingen. Dat was op de dag dat de laatste Brit de regering verliet. Zo zal ook een fossiele uitfasering door een publiek, liefst mondiaal orgaan pas beginnen als elke huidige belanghebbende er uitgeknikkerd is en van zijn financiele macht is ontdaan.
2. Hoe krijg je iedereen mee
Om gebieden die groot ascentie potentieel zien in hun fossiele reserves, zoals Venezuela en Brazilie, Africa mee te krijgen moet de rem van zonnecentrales, voor electriciteit en methaan (sabatier proces). Greencheck weer hoe dit zonder veel fossiele input kan worden gerealiseerd.
3. Meer hulpbronnen
Niet economische initiatieven moeten hulpbronnen aanzuiveren. Dat kan zonder kosten. Greencheck weet hoe.
PS 2
Banken en fossiele energie bedrijven zijn geen pure economische entiteiten.
Een bank kan geld creeren op basis van assets die ze zelf beoordelen. Met dat geld kunnen ze regulatie afstompen of omkopen. Dus zonder streng toezicht gaan ze op den duur stelen van beleggers en rekeninghouders. Dit is bijna niet te voorkomen.
Een fossiel energie bedrijf produceert zijn product met fossiele energie. Eventueel geld hebben ze niet nodig, ze kunnen altijd in de keten brandstof krediet creeren. Tegelijk is geld dat in omloop iets waar zo’n bedrijf volgens de regels zijn olie voor moet verkopen. De hoeveelheid geld die in omloop wordt gebracht moet dus afgestemd zijn op de fossiele brandstof productie (anders gaan de prijzen fluctueren). Deze verstrengeling en de rol van fundamentele motor achter productie maakt fossiele bedrijven een economische anomaliteit. Zelf zullen ze dit natuurlijk ontkennen.